16 Şubat 2009 Pazartesi

TEKKEKÖY

TEKKEKÖY İLÇESİ TARİHİ
Tekkeköy ve civarında yapılan araştırmalar sonucunda paleolitik dönemden itibaren yerleşimin var olduğu öğrenilmiştir. Tekkeköy'ün hemen güneyinde yer alan bu yerleşim M.Ö. 600.000–10.000’lere tarihlenmektedir.
İlçedeki araştırmalarda Hitit dönemine ait katmanlara rastlanmıştır.
Frig’lere ait kalıntılar da bulunmuştur.
Yöre M.Ö. 3.yy ortalarında Pontus devletinin sınırları içine girmiş, daha sonra sırasıyla Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu devletinin eline geçmistir. Selçuklular Anadolu’ya yerleşmeye başladığı zaman Bizans devletinin egemenliği altında olan bu yöreyi Türklere ve İslamiyet’e açmak için, bölgenin önemini de dikkate alarak büyük Türk ve velisi Şeyh Zeynüddin'i buraya göndermiş ve bir Tekke kurdurtmuşlardır. Tahminen 1250–1330 yılları arasında yasayan Şeyh Zeynüddin kurduğu tekkede yolcuları, düşkünleri, fakir fukarayı kazan kurarak doyurmuştur. TEKKEKÖY adinin buradan geldiği söylenmektedir.
1399'da Tekkeköy Osmanlı egemenliğine girmiştir. 1402 Ankara Savaşından sonra Kubatoğulları’nın eline geçmiştir. 1419'da Çelebi Mehmet Tekkeköy'ü tekrar Osmanlı topraklarına katmıştır. Osmanlılar döneminde burada Türkler ve Bizans döneminden kalma Rum halkı barış içerisinde yasamışlardır. Ancak 1. Dünya savaşı sırasında Türk ve Rum halkı arasındaki barış bozulmuştur. Kurtuluş Savaşı sonrasında yapılan Lozan Antlaşması gereği buradaki Rum halkı Batı Trakya Türkleriyle yer değiştirmiştir.






COĞRAFİ KONUMU


Samsun - Trabzon karayolunun 13 km. 'sinden güneye doğru 1 km. içeride yer alan Tekkeköy Samsun iline bağlı bir ilçedir. Tekkeköy deresinin kıyı ovasına açıldığı kesimde kurulmuştur. İlçe topraklarının üçte birini Çarşamba ovasının devamı oluşturur.İlçenin doğusunda ve güneyinde Çarşamba, batısında Samsun Merkez ilçe, Kuzeyinde Karadeniz, Güney batısında Asarcık yer almaktadır.


TEKKEKÖY'ÜN IKLIMI


İlçede Orta Karadeniz iklimi hâkimdir. Yazlar sıcak ve nemli, kışları ilik, ilkbahar ve sonbahar yağışlı geçer. En sıcak ay Ağustos, ortalama 25°C, en soğuk ay ocak, ortalama sıcaklık ise 7°C derecedir.

TEKKEKÖY'ÜN SOSYO - EKONOMIK YAPISI

Önemli gelir kaynaklan arasında Tarım ve Hayvancılık yer alır. İlçe topraklarının üçte biri Yeşilırmak’ın biriktirdiği verimli delta ovasının devamı olup, sulu tarıma elverişlidir. Tütün en büyük gelir kaynağıdır. İlçede yetiştirilen, karalâhana, marul ve diğer sebze türleri ilçede, Samsun halinde ve İstanbul’a sevk edilerek satılır. İlçede 1944 yılında kurulan Gelemem Devlet üretme Çiftliği de yer almaktadır. Karadeniz bölgesinin kaliteli tohumluk ve yem ihtiyacını karşılamak amacıyla 46 bin dönümlük bir araziye kurulmuştur. Ayrıca bölgede teknik tarımı öğretmek ve ancılığı geliştirmekte amaçlan arasındadır. Çiftlikte meyvecilik ve fidancılıkta oldukça gelişmiştir. Kümes hayvancılığı alanında da üretim yapılmaktadır. Birde tarım aletleri ve makinelerinin tamirlerinin yapıldığı atölyeleri vardır. İlçe sınırları içerisinde yaralan Karadeniz Bakir isletmeleri(Kapandı), Azot fabrikası (kapandı), Kutlu Kent yöresindeki sanayi ve organize sanayi bölgeleri ilçeye ekonomik alanda hareketlilik getirmiştir. Gelemen mevkiinde yapılmış olan Yeşilyurt yükleme boşaltma Limanı, TCDD ye ait Lojistik Köy uygulamasıyla sanayinin; dolayısıyla ilçeye farklı bir hareketlilik kazandıracağı realitedir.


ULASIMI


İlçeye ulaşımı genellikle karayolu ile yapılır. Samsun'a uzaklığı 14 km.dir. Samsundan Tekkeköy’e her an araç bulmak mümkündür. İlçeye demiryolu (şuan çalışmasa da rayların bulunması dolayısıyla (2009) ulaşmak mümkündür.













TEKKEKÖY'ÜN
ÇEVRE ÇEKICILIKLERI
Tarihi ve Kültürel Değerleri

Tekkeköy ören yeri:

Hitit ve ilk tunç çağı dönemlerine ait bulun-tular ele geçmiştir. Bu buluntulardan; çarkta çekilmiş devetüyü, al renkli seramikler çoğunluktadır. Burada bulunan mezarların İlk Tunç çağına ait olduğu saptanmıştır. Gömütlerin yanında seramik, bıçak, kama gibi gereçlerin bırakıldığı görülmüştür. Siyah üzerine ak boyayla yapılmış geometrik desenlerle süslü, dişli, yivli bezemeli kapların yanında, kabartma insan yüzlü vazolar ilgi çekici buluntulardır. Bu mezarlardan çıkan eşyaların Anadolu da bir benzerine daha rastlanmadığı belirtilmektedir.
Tekkeköy Mağaraları:

Kalkolitik dönemi sergileyen yerleşim yerleridir. Bu mağaralar doğal oluşmuş ufak mağaraların genişletilerek ve oyularak iskân edilmesi sonucu meydana gelmiştir. Ana kaya’nın islenmesiyle oluşturulmuş sarnıç, burç, depo, yol ve merdiven gibi eserler de yer almaktadır. Önceleri denizin mağaraların hemen yanından başladığı, hatta mağaralardaki bazı şekillerden buralara gemilerin bağlandığı daha sonra ise Yeşilırmak’ın getirdiği alüvyonlu topraklarla kıyının dolarak denizin yaklaşık 4 km. uzaklaştığı tahmin edilmektedir. Burada Roma ve Bizans dönemine ait Kilise, Çeşme ve Köprü kalıntılarına da rastlanmaktadır. Çırakman köyünde ise yel değirmenine ait yapı halen sağlam olarak durmaktadır.
Tekkeköy'de Şeyh Yusuf Zeynüddin Camii ve Türbesi:
Şeyh Yusuf Zeynüddin, Anadolu Selçuklu Devleti zamanında yaşamış büyük İslâm velisidir. Gavs-i Azan Şeyh Abdülkadir-i Ceylani Hazretlerinin torunudur. Camii kendisi tarafından 1285 yılında yapılmıştır. Türbesi ise bu caminin bahçesinde yer almaktadır.
Çınaralan Köyü Camii:
Bu gün sadece kuzey cephesi ayakta olan bir kiliseden camiye çevrilmiştir.

Tekkeköy'ün Gezi ve Mesire Yerleri :
İlçede Gelemen mevkiinde yer alan Costal ormanları, Karadeniz de ender kalmış kıyı ormanına güzel bir örnektir. Burası Samsun ilindeki doğal değeri yüksek alanlardan biri olarak belirlenmiştir. Costal mevki doğal plaj özelliği taşımaktadır. Kıyıdaki Haci Osman Korusu ve içeriye girildikçe yüksekliği 700–800 m. civarında olan Kapaklı Pınartepesi, Kırantepe, Azman tepesi, sahile yakin Asarağaç tepesi piknik ve mesire yeri olarak uygun mekanlardir. Tekkeköy deresi vadisi doğa ile bas basa kalmak isteyen insanlar için en uygun yerlerden birisidir. Tekkeköy mağaraları ise özellikle gün batısında ilginç görüntüler oluşturmaktadır.
Tekkeköy'ün Belirli Günleri:
Genellikle Büyüklü ve Kışla yöresinde panayırlar düzenlenir. Bu panayırlarda yağlı pehlivan güreş müsabakaları ve çeşitli eğlenceler yapılır. Mayıs ayinin 6. günü Hıdrellez kutlamaları yapılır. Ogün kimse is tutmaz. Piknik yapılır, oyunlar oynanır, adaklar adanır. Genellikle mübadil köylerinde kutlanan, Pilav Bayramı, Çal Bayramı, Dededağ bayramı, Koyu Yoğurt Bayramı vardır.
Tekkeköy'ün Folklorik Değerleri:
Yöre insani yerli halk, dışardan gelenler ve mübadiller olmak üzere üç grup-tan oluşmaktadır, Mübadil gelen halk kendi kültürel özelliklerini korumakla birlikte, diğerleriyle de kaynaşmışlardır. Yörede oynanan oyunlar çok çeşitlidir. Yerli halk arasında çiftetelli, karşılama ve horon oyunları yaygındır. Oyunlar tek davul çift zurna veya kemençe esliğinde oynanmaktadır. Yerli halkın düğünlerinde öncül ve güreş müsabakaları düzenlenir. Mübadil düğünlerinde ise konuklar bir bayrağa para asarak, koç ve dana gibi hediyelerle yola çıkar, düğün evine yaklaşırken bir haberci aracılığıyla yâda havaya ateş açarak geldiklerini haber verip karşılanmak isterler. Düğün evde onları davul zurna ile karşılamaya gider.
Düğün alanına gelen konuklara ikramlarda bulunulur. Damada düğün alanında tıraş yapılırken, yakasına para asılır. Oyunları ise Gagus, Karşılama, Debreli Hasan, Telgrafın telleri. Yıldızların altında, Kamber, Hüseyin Ağa, Çoban kızı ve Kasap oyunlarıdır. Hıdrellez kutlamalarında kızlar tarafından erkeklere yakıştırmalı maniler söylenir. Dilekler tutulur. Yapılan yöresel yemekler yenir. Genellikle mübadil köylerinde kutlanan Pilav, Çal, Dededağ. Koyu Yoğurt bayramlarında müşterek para toplanarak, köy meydanına kazanlar kurulur, komsu köylerden misafir davet edilerek yemekler yenir. Yörede mevsimine göre yağmur duasına da çıkılır.

Tekkeköy'ün yöresel Yemekleri:
Yöre yemekleri arasında Kazlı Pilav, Etli Yufka, Fırın Kebabı yaygın olarak yapılmaktadır. Tekkeköy de hamsili yemeklerde yapılmaktadır. Bunlar; hamsi tava, hamsili pilav, hamsili ekmek, kiremitte hamsi gibi yemeklerdir,

TEKKEKÖY'DE KONAKLAMA VE YEME – İÇME

İlçede bulunan turistik belgeli Çavusoglu oteli ve dinlenme tesisleri Çarşamba yolu üzerinde Tekkeköy sapağından az ileride yer alır. İlçede lokantalar mevcuttur. Kutlukent kirazlık mevkiinde yolculara ve yerli halka hizmet veren yeme - içme tesisleri de yer almaktadır.